جرایم رایانه‌ای به هر نوع فعالیت غیرقانونی گفته می‌شود که با استفاده از رایانه، اینترنت یا سایر ابزارهای دیجیتالی انجام می‌شود.

این جرایم شامل کلاهبرداری اینترنتی، هک کردن، سرقت اطلاعات شخصی، جعل هویت، تهدید و اخاذی آنلاین، نشر اکاذیب، و حتی نقض حریم خصوصی می‌شود.

با توجه به گسترش استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، جرایم رایانه‌ای به یکی از چالش‌های حقوقی و قضایی مهم در جوامع امروزی تبدیل شده است.

انواع جرایم رایانه‌ای

جرایم رایانه‌ای انواع و اقسام مختلفی دارند که هر کدام مراتب پیگیری منحصر به فرد خود را دارد. برخی از انواع جرایم رایانه‌ای عبارت‌اند از:

کلاهبرداری اینترنتی: شامل فریب کاربران برای دریافت اطلاعات بانکی یا پول از طریق وب ‌سایت‌های جعلی، ایمیل‌های فیشینگ یا تبلیغات دروغین است.

هک و نفوذ غیرمجاز: شامل دسترسی غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای یا شبکه‌های اینترنتی به‌ منظور سرقت اطلاعات، تغییر داده‌ها یا ایجاد اختلال است.

جرایم علیه حریم خصوصی: شامل دسترسی به اطلاعات شخصی افراد، شنود غیرمجاز، یا انتشار تصاویر و ویدیوهای خصوصی بدون رضایت صاحب آن‌ها است.

افترا و نشر اکاذیب: شامل انتشار اطلاعات نادرست یا تهمت زدن به افراد در فضای مجازی به ‌منظور تخریب وجهه و اعتبار آن‌ها است.

مجازات جرایم رایانه‌ای

در قوانین بیشتر کشورها، از جمله ایران، جرایم رایانه‌ای با جدیت پیگیری می‌شود. بر اساس قانون جرایم رایانه‌ای ایران، مجازات‌ها شامل حبس، جزای نقدی، یا هر دو می‌شود.

برای مثال، دسترسی غیرمجاز به داده‌های محرمانه ممکن است تا یک سال حبس داشته باشد. همچنین، کلاهبرداری اینترنتی بسته به میزان خسارت، می‌تواند به حبس‌های طولانی ‌تر و پرداخت خسارت منجر شود.

نکاتی برای پیشگیری از جرایم رایانه‌ای

استفاده از رمزهای عبور قوی و تغییر دوره‌ای آن‌ها، عدم اشتراک ‌گذاری اطلاعات شخصی در شبکه‌های اجتماعی، نصب نرم ‌افزارهای امنیتی و آنتی‌ ویروس به‌روز، توجه به آدرس وب‌ سایت‌ها و ایمیل‌های دریافتی برای جلوگیری از فیشینگ و در نهایت، آگاهی و احتیاط در فضای مجازی، بهترین راه پیشگیری از قربانی شدن در جرایم رایانه‌ای است.