انواع مالکیت اراضی

بهترین وکیل در حوزه اراضی به بررسی انواع مالکیت اراضی پرداخته است، چنانچه در این زمینه نیازمند اخذ مشاوره هستید با شماره تماس های مندرج در سایت تماس حاصل فرمائید.

بررسی حقوقی ماهیت، وضعیت و انواع اراضی عمده (بزرگ) مالکی در ایران

مهمترین منشاء قدرت اقتصادی و سرمایه‌ گذاری در طول ادوار مختلف تاریخ ایران، همواره زمین و کشاورزی بوده ­است. چرا ­که زمین منبع ثروت زمین‌ داران بزرگ و فرمانروایان و نیز به ‌عنوان سرچشمه مالیات منبعی برای نگهداری نیروهای نظامی بوده است. علاوه بر آن، در جوامع کم ‌رشدی مثل ایران قرن 19، که بیشترین جمعیت فعال همچون جوامع کم ­رشد دیگر، به کار کشاورزی مشغول بودند، اهمیت زمین و مالک آن بیشتر معلوم می‌ شود. میزان قدرت و نفوذ اشخاص در چنین جامعه‌ ای بدون ‌شک، وابسته به میزان مالکیت او روی زمین بوده ­است. نفوذ به طبقه مالک در ایران برخلاف اروپا کار دشواری نبود و از این رو قرن 19 ایران قرن مالک شدن تعداد زیادی از تجار ایرانی محسوب می‌ شد. چنانکه در اواخر این قرن و اوایل قرن 20، تجار در همه جای کشور صاحب مستغلاتی شدند.

نکته: اگر چه در مناطقی مثل یزد تملک آب اساس مالکیت بود و نه فقط زمین، اما برخی معتقدند که؛«سازمان و نحوه مالکیت در ایران، تقریبا به یک شکل بوده است.» بطور معمول از نظر مالکیت، در دوران آغاز مشروطیت و پیش از اصلاحات ارضی، انواع اراضی به شرح ذیل را می‌ توان تقسیم‌ بندی کرد؛

• زمین ‌های خاصه یا شاهی، شامل دهات و اراضی که به خاندان سلطنتی متعلق بود،
• زمین ‌های خاصه یا دولتی، شامل دهات و اراضی که به دولت تعلق داشت،
• زمین ‌های وقفی یا زمین ‌هایی که برای مقاصد مذهبی یا در مواردی به عضوی از اعضای خانواده، معمولا فرزند بزرگ‌ تر، برای مقاصد خاصی وقف می‌ شد،
• زمین‌ های عمده مالکی یا اربابی، یعنی املاکی که بین یک یا چند ده متغیر بود و در اختیار مالکان عمده قرار داشت،
• زمین ‌های خرده مالکی یا اراضی یک روستا که به یک یا تعداد بیشتری مالک تعلق داشت،
• زمین ­های دارای مالکیت اشتراکی، که این نوع خاصی از مالکیت اراضی، در مناطق کم‌ آب و کویری ایران مشاهده می‌‌‌ شد که به «بنه» مشهور بود.

اراضی عمده مالکی یا اربابی

قبل از اصلاحات ارضي در ایران، بخش عمده ­ای از اراضی كشاورزی در اختيار مالكان بزرگ قرار داشت. برخی از اين مالكان هرگز در روستا اقامت نداشتند و مديريت اراضی خود را به نمايندگان خود واگذار كرده بودند. اين ها نقش عمده ­ای بر مديريت روستايی در ايران از خود ايفاء می ­كردند و علاوه بر امور كشاورزی، مديريت اجتماعی ده را نيز انجام می ­دادند. بهره ­برداری از اراضی خود را نيز بطور کلی، از طريق اجاره و يا به صورت نظام سهم­ بری به وسيله زارعان كشت می ­نمودند. مالكين بسيار بزرگ علی رغم تعداد محدودشان گاهی هر يک بيش از ۲۰ تا ۳۰ ده و در مواردی حتی ۱۵۰ تا ۳۰۰ ده و مزرعه را در اختيار داشتند. یعنی منظور اراضی و املاکی که بین یک یا چند ده متغیر بود و در اختیار مالکان عمده قرار داشت.

در دوران عمده (بزرگ) مالکى جامعه روستائى ايران بطور کلى از دو طبقه اجتماعى مالک (ارباب) و دهقان (رعيت) تشکيل مى‌ شد. مالک‌ (ارباب) طبقه مسلط جامعه بود و در نوک هرم قدرت ده جاى داشت و رعيت تحت سلطه بود و در ذیل هرم قدرت قرار مى‌ گرفت.

انواع بزرگ مالکى

بطور کلی عمده مالکان را می­ توان در قالب 4 گروه طبقه بندی نمود که عبارتند از؛

1. مالکيت دولتى

بخشى از آبادى ‌هاى ايران تحت عنوان خالصه به دولت تعلق داشت و دولت مانند مالکان خصوصى بر ده حاکم بود. املاک دولتى به ‌وسيله اداره خالصجات ـ وابسته به وزارت دارائى ـ به افراد اجاره داده مى‌ شد و درآمد حاصله به صندوق دولت مى‌ رفت. با اجراء قوانين ارضى در ايران قسمت زيادى از اراضى دولتى ميان دهقانان صاحب نسق زراعى تقسيم شد.

2. مالکيت سلطنتى

قسمتى از روستاهاى آباد ايران به‌ ويژه روستاهاى مناطق برنج‌ خيز تحت‌ عنوان املاک سلطنتى به دربار تعلق داشت و به‌ وسيله اداره املاک سلطنتى اداره مى‌ شد و درآمد به دربار اختصاص پيدا مى‌ کرد.

در جريان اجراء قوانين ارضى در ايران؛ دربار بخشى از اين املاک را به دهقانان صاحب نسق زراعى واگذار کرد.

3. مالکيت وقفى

مالکيت وقفى زير نظر اداره اوقاف قرار داشت که درآمد آن به ‌منظور اداره و نگهدارى مساجد، مدارس، حوزه‌ هاى علميه، مکان ‌هاى متبرکه و آرامگاه ائمه و مؤسسه ­های خيريه نظير درمانگاه ‌ها و بيمارستان ‌ها مورد استفاده قرار مى‌ گيرد، به اينگونه وقف عام گفته مى‌ شود گونه ديگر وقف خاص است که بنابر مصلحت و بطور عمده براى جلوگيرى از فروش و انتقال ملک در آينده، از طرف مالکين انجام مى‌ گرفت و در واقع تضمينى براى وراث به ‌شمار مى‌ رود. در وقف خاص معمولاً واقف املاک و اموال خود را به‌ نام فرزندان يا خويشاوندان ديگر خود وقف مى‌ کند.

4. مالکيت بزرگ اربابى

مالکين بزرگ براساس برآورد وزارت کشاورزى ايران بين ۴۰۰ تا ۴۵۰ نفر بوده‌ اند که حدود ۵۷ % يعنى بيش از نيمى از دهات ايران را در تملک داشتند و از ميان آن ها ۱۵ هزار ده به مالکينى تعلق داشت که بيش از ۵ ده را مالک بوده‌ اند.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

انواع بزرگ مالکی برمبنای چگونگى وضعيت اقامت

از لحاظ چگونگى وضعيت اقامت، می توان بزرگ مالکان در ده 3 گروه تقسیم کرد؛

گروه اول- مالکينى بودند که در شهرهاى بزرگ، مراکز استان ‌ها، پايتخت و يا حتى در خارج از ايران اقامت داشتند و ده تحت مالکيت آن ها به ‌وسيله مباشران و نمايندگان آن ها اداره مى‌ شد و ممکن بود، بخشى از املاک وسيع خود را به اجاره واگذار کنند، که در اين صورت اجاره کنندگان به منزله مالک ده محسوب مى‌ شدند!!!

گروه دوم- مالکانى بودند که در ده سکونت نداشتند، ولى در عمل، به هنگام برداشت محصول، براى دريافت بهره مالکان به ده مى‌ آمدند و در توليد زراعى کم و بيش نظارت داشتند.

گروه سوم- مالکانى بودند که در ده اقامت داشتند و بی ­واسطه به املاک خود رسيدگى مى‌ کردند. وجود خانه‌ هاى اربابی، باغ ‌هاى اربابى در پاره‌ اى از روستاهاى ايران که هنوز آثارى از آن ها برجاى است، بیان کننده اين واقعيت مى‌ باشد و نشان مى‌ دهد که مالکان دست کم بخشى از سال را در ده مى‌ گذراند و اداره املاک مزروعى خود را برعهده داشتند.

نکته: نوع روابط و مناسبات 3 گانه «اجتماعى، اقتصادى، فرهنگى» ميان مالک و زارع در گروه ‌هاى مذکور متفاوت بوده است. اراضى زراعى مالکان غايب از ده به‌ وسيله نمايندگان مالک يا مباشران اداره مى‌ شد، که اينان در بسيارى موارد براى تحصيل منافع بيشتر از آزار و اذيت دهقانان کوتاهى نمى‌ کردند.

نکته: بعضى از مالکان که دهات متعددى در اختيار داشتند، در عمل املاک خود را بطور مقطوع به افراد اجاره مى‌ دادند و سالانه اجاره (جنسى يا نقدی) دريافت مى‌ کردند. در پاره‌ اى از روستاها مستأجران در عين حال سمت مباشرت و نمايندگى ارباب را هم عهده‌ دار بودند و اراضى و باغات خاص اربابى مراقبت مى‌ کردند.

نکته: براى مباشر در مناطق مختلف ايران اصطلاحات گوناگونى چون؛«سرکار، سرجوخه، سالار، جُغ سالار و نام‌ هاى مشابه ديگرى» به‌ کار مى‌ رفت، ولى وظايف آن ها کم و بيش مشابه بود.

نکته: مستأجر وظيفه داشت که از نخلستان ‌‌هاى اختصاصى و باغ حناى ارباب مراقبت نمايد و بهره مالکان نخلستان ‌هایى که به ‌صورت غارس ـ مالکي اداره مى‌ شد، جمع‌ آورى­ کند. در بعضى ديگر از روستاها که زراعت براساس نظام «بنه ‌بندی» يا «صحرا بندی» معمول بود، اراضى يک صحرا يا بنه تحت عنوان بنه يا صحراى اربابى به مالک اختصاص داشت که مستأجر از طريق بيگارى و کار بدون مزد رعيت‌ ها به سود ارباب بهره‌ بردارى مى‌ کرد.

نکته: غارس کسى است که با گرفتن دست‌ خط غارسى (اجاره ‌نامه) از مالک در قسمتى از اراضى ده نهال خرما غرس کند و از آن مراقبت و آبيارى نمايد و پس از به ثمر رساندن نخل برطبق قراردادى که ميان غارس و مالک بسته مى‌ شود، سهمى از محصول برداشت شده را به مالک بدهد.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

بررسی ماهیت حقوقی اراضی خرده مالکی (مالکیت دهقانی)

خرده مالکی (مالکیت دهقانی) و پیامدهای آن

افزایش و رشد جمعیت و عدم پیشرفت اساسی در رابطه با افزایش عملکرد محصولات کشاورزی و افزایش تقسیمات اراضی (خرده مالکی)، تخریب منابع پایه آب و خاک، از جمله مشکلاتی است که امنیت غذایی کشور را تهدید می­ کند. برای رسيدن به توسعه پايدار كشاورزی موانع و مشكلاتی وجود دارد كه به نظر می رسد يكي از اين مشكلات كه شايد مهمترين آن ها باشد، مشكل مالكيت­ ها است، به هرحال نظام بهره­ برداری از اراضی و نحوه سازماندهی توليد كشاورزی از اساسی ترين مشكلات بخش كشاورزی ماست، كه عدم توجه به آن يا عدم برخورد صحيح با آن در عقب ماندگی بخش كشاورزی بسيار موثر است. کوچک شدن اراضی و ایجاد خرده مالکی به مرور زمان و بر اثر دلایل مختلفی مثل تقسیم ارث، تغییر نظام مالکیت اراضی، خشکسالی ­ها و عدم کنترل روند خرد شدن اراضی… شکل می­ گیرد. اگر به هر دلیل که این موضوع اتفاق بی­افتد، تبعات گسترده­ ای را به دنبال خواهد داشت.

پراكندگی و قطعه­ قطعه بودن اراضی كشاورزی يكی از مسايل و مشكلاتی است كه كشورهای مختلف جهان، حتی كشورهای پيشرفته و توسعه يافته نيز با آن مواجه می باشند و يكی از موانع جدی توسعه كشاورزی محسوب می شود، بطوری ­كه كوچكی و پراكندگی اراضی مانعی در استفاده بهينه از آب، زمين، نيروی انسانی، ساز و کار و ديگر عوامل مؤثر در توليد كشاورزی می باشد. اين وضعيت كه در بيشتر مناطق كشور ما مشاهده می شود، يكی از اساسی ترين و بنيادی ­ترين مسايل توسعه كشاورزی است. در دنیای مدرن امروز که اکثر امور و به خصوص امور کشاورزی با استفاده از آخرین تکنولوژی ­ها و مکانیزاسیون پیشرفته انجام می شود، متاسفانه اکثر کشاورزان منطقه با استفاده از سیستم بهره­ برداری سنتی و با ادوات کمتر پیشرفته به کشت و زرع می­ پردازند.

خرده مالکی (مالکیت دهقانی)

به موجب عادت، مالکيت دهقانى (خرده مالکى) در روستاهاى ايران، از گذشته ‌هاى دور در کنار مالکيت بزرگ اربابى نوعى مالکيت کوچک دهقانى يا خرده مالکى وجود داشت. خرده مالکان زمين زراعى کمى در اختيار داشتند، ولى ميزان آن در مناطق مختلف ايران فرق مى‌ کرد و از ۴-۳ هکتار تا حدود صد هکتار در نوسان بود.

انواع اراضی خرده مالکی (مالکیت دهقانی)

مالکيت دهقانى یا خرده مالکان برحسب چگونگى بهره‌ بردارى از زمين به 3 گروه قابل تقسیم بودند؛

1. گروهى از خرده مالکان زمين کوچکى در تملک داشتند و خود­شان با کمک اعضاء خانواده خود از آن بهره‌ بردارى مى‌ کردند و جزو بهره‌ برداران خانوادگى به‌ شمار مى‌ آمدند.
2. گروهى ديگر که زمين به نسبت وسيع ‌ترى داشتند، با استفاده از کارگران زارعى از زمين بهره‌ بردارى مى‌ کردند. يا قسمتى از آن را به ‌صورت نصف‌ کارى، مزارعه و يا سهم ‌برى در اختيار زارعان ديگر قرار مى‌ دادند. اين گروه‌ ها بطور عمده در ده سکونت داشتند و تحت‌ تأثير فرهنگ روستایى بودند.
3. دسته‌ اى از خرده‌ مالکان که به ‌علت فوت مالک عمده و تقسيم املاک ميان وراث صاحب بخشى از اراضى ده بودند، اغلب در شهرها سکونت داشتند و از مجموع عوايد ملک سهم مى‌ بردند. منتهى پس از فوت مالک وارث از ميان خود يکى را براى اداره ملک در ده تعیین مى‌ کردند و يا اينکه آن را به‌ وسيله مباشر اداره مى‌ کردند، گاه نيز همه املاک پدرى خود را اجاره مى‌ دادند و از عوايد آن سهم مى‌ بردند. اين گروه از خرده مالکان قسمت جزئى از يک يا چند ده را مالک بودند، و اغلب بقيه اراضى به ‌صورت بزرگ مالکى اداره مى‌ شد. اينان در بسيارى موارد مورد تعدى مالک بزرگ قرار مى‌ گرفتند و گاه در مواقع خشکسالى و بدى وضع محصول مجبور مى‌ شدند املاک خود را به مالک عمده بفروشند و ده را ترک کنند يا اينکه در شرايط عادى ملک سهمى خود را در اختيار مالک بزرگ قرار مى‌ دادند و از توليد سهم مى‌ بردند يا بطور مقطوع اجاره نقدى و يا جنسى دريافت مى‌ کردند.

آثار و پیامدهای سوء خرد شدن اراضی کشاورزی

از پیامدهای خرد شدن اراضی کشاورزی می­ توان به موارد ذیل اشاره نمود؛

• ضایع شدن و هدر رفت، بخش عمده­ ای از هزینه ­ها و فرصت ­ها،
• عدم اجرا و عدم بکارگیری الگوی کشت مناسب،
• بکارگیری ناکارآمد ماشین آلات و نهاده­ ها،
• عدم بهره­ گیری از روش­ های علمی تولید،
• روش ­های مدیریتی با کارآیی پایین،
• کاهش بهره­ وری فقر و توسعه نیافتگی.

همانطور که ملاحظه نمودید، پرونده ‌های اراضی پیچیدگی ­های زیادی دارند. با بهره ‌گیری از وکلای با تجربه‌ و مجرب موسسه حقوقی مهرپارسیان می ­توانید، در این خصوص گام موثری در رسیدن به هدف نهایی (پیروزی در پرونده خود) برداشته باشید. وکلای مبرز موسسه حقوقی مهرپارسیان، در حوزه دعاوی اراضی با کلیه قوانین موجود و مربوط آشنایی کاملی دارند و به دلیل همین شناخت و تسلط، پس از بررسی پرونده یک راهکار مناسب جهت رسیدن به هدف نهایی، یعنی پیروزی انتخاب نموده و شما را در کلیه مراحل دعاوی خود، با مشاوره و راهنمایی موثرشان، همراهی می ­نمایند. مطمئن باشید با انجام این امر شانس پیروزی در پرونده مذکور چند برابر خواهد شد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

نشانی دفتر وکالت وکیل انواع مالکیت اراضی در تهران

میدان ونک- ابتدای بزرگراه حقانی- خیابان گاندی جنوبی- خیابان چهاردهم- پلاک 14- طبقه 4- واحد 9 و 10

تلفن‌های تماس ثابت با دفتر موسسه مهر پارسیان (محمدرضا مهری) در تهران

تماس با دفتر وکیل آنلاین خارج از ساعات اداری و تعطیلات و ارسال پیام از طریق خط تلفن همراه

ارسال پیام از طریق شماره واتس اپ و تلگرام

پس از ارسال پیام شکیبا باشید تا جهت وقت مشاوره حضوری یا آنلاین هماهنگی صورت گیرد
حداکثر ظرف 12 ساعت وقت مشاوره تنظیم و به شما اعلام خواهد شد
دفتر وکالت مهر پارسیان – محمدرضا مهری وکیل پایه یک دادگستری

خدمات دفتر وکالت و امور حقوقی بین المللی محمدرضا مهری

مشاوره حقوقی آنلاین با وکلای پایه یک دادگستری در موضوعات تخصصی در همه ساعات شبانه روز
انجام مشاوره حقوقی حضوری با وکیل تخصصی جرایئم اقتصادی
قبول وکالت دادگستری بدون حضور موکل در دفتر وکیل
وکالت ایرانیان خارج از کشور در ایران
خدمات وکالت ایرانیان در سایر کشورها توسط وکیل رسمی
معرفی بهترین وکیل مهاجرت بین المللی در تهران
معروف ترین وکیل کیفری تهران
وکیل ملکی تهران
بهترین وکیل دعاوی پولی و بانکی تهران
معتبر ترین وکیل خانواده تهران
بهترین وکیل دادگاه تجدید نظر
وکیل اعاده دادرسی و دیوان عالی کشور
بهترین وکیل فرجام خواهی

انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی انواع مالکیت اراضی