انواع اراضی

بهترین وکیل ملکی در حوزه اراضی ملی در این نوشتار به بررسی انواع اراضی پرداخته است.

بررسی مرجع صالح تشخیص و تعیین، مدارک لازم و انواع اراضی از حیث نوعیت

یکی از منابع مهم و نعمت­ های بزرگ الهی برای تمام دنیا و همه افراد بشر زمین است، زمین از بدو شروع زندگی انسان دارای اهمیت زیادی بوده و نه تنها در طول گذر زمان از اهمیت آن کاسته نشده، بلکه امروزه به لحاظ گسترش شهرنشینی و توسعه صنایع علاوه بر بعد کشاورزی از جهت سکونت، خدمات شهری و حتی کاربری صنعتی اهمیتی به مراتب بیشتر پیدا کرده است و روز به روز به جهت گسترش شهر ها و ازدیاد جمعیت در منابع مختلف از اهمیت بیشتری برخوردار می‌ گردد، به جهت همین اهمیت و ارزش است که پیوسته مورد تجاوز و تعدی سود جویان قرار می­ گیرد.

با توجه به وجود اراضی با نوعیت مختلف (بایر – دایر و موات) در جامعه و این که هریک از انواع اینگونه اراضی، آثار و تبعات گوناگونی با یکدیگر دارند و حقوق و تکالیفی را برای مالکان آن از یک سو و برای دولت از دیگر سو ایجاد می­ نمایند.

کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری این وظیفه مهم را ایفا می­ کند، نظریه کمیسیون مذکور در صورت تشخیص نوعیت موات موجب سلب مالکیت و ابطال سند اشخاص و ثبت مالکیت برای دولت می­ گردد، توجه به ملاک­ های تشخیص و مستند های قانونی و دقت در مبانی استدلال نظریه کمیسیون را ایجاب می­ نماید. زیرا در غیر این صورت به لحاظ تعارض اقدامات کمیسیون یاد شده با حقوق اشخاص این نظریات در مراجع قضایی مورد اعتراض قرار گرفته و مورد نقض و ابطال قرار می­ گیرند.

مرجع صالح رسیدگی به تشخیص و تعیین نوعیت اراضی

طبق قانون زمین شهری و تشخیص عمران و احیا و تاسیسات متناسب و تعیین نوع زمین دایر و تمیز بایر از موات به عهده وزارت مسکن و شهرسازی است، به ­تعبیر دیگر، تشخیص نوعیت زمین از حیث بایر، دایر یا موات بودن بر عهده کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری می­ باشد و اراضی موات نیز یکی از انواع «زمین ­های شهری» است که کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری مرجع تشخیص آن می­ باشد، اراضی موات دارای اقسام مختلفی است و مالکیت و احیاء آن دارای قوانین و مقررات خاصی است و مرجع تشخیص اراضی موات و بایر و دایر داخل محدوده قانونی شهر ها تا شعاع 30 کیلومتری هر شهر به عهده و زارت مسکن و راه می­ باشد و اراضی موات خارج از محدوده شهری مذکور بر عهده وزارت جهاد کشاورزی می­ باشد و تشخیص اراضی ملی (جنگل ها مراتع) نیز با سازمان جنگل ها و مراتع کشور (ادارات منابع طبیعی) می­ باشد و این تشخیص قابل اعتراض در دادگاه صالحه می­ باشد.

کلیه مراجعی که به نحوی از انحاء در ارتباط با زمین های شهری اقداماتی از قبیل؛ نقل و انتقال، صدور مجوز های قانونی و پروانه حفرچاه یا ساختمانی و غیره انجام می­ دهند ملزم و موظفند قبل از هر اقدامی نظر وزارت مسکن و شهرسازی را درباره نوع زمین استعلام نمایند، مگر اینکه با توجه به سایر مواد آئین ­نامه نوع زمین مشخص و معین باشد، چنانچه وزارت مسکن و شهرسازی ظرف 1 ماه پاسخ استعلام مراجع یاد شده در این ماده را ندهد، مراجع مذکور می­ توانند بی­ واسطه اقدام نمایند و آئین نامه قانون زمین شهری دفاتر اسناد رسمی را مکلف کرده است که قبل از هرگونه نقل انتقال زمین شهری نسبت به استعلام وضعیت آن از طریق وزارت مسکن و شهرسازی اقدام نمایند.

طبق دستورالعمل اجرایی قانون زمین شهری که توسط وزارت مسکن و شهرسازی تهیه و اجرا گردیده، به ­منظور تشخیص نوع اراضی کمیسیونی مرکب از 3 نفر نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی که به حکم وزیر مسکن و شهرسازی منصوب می‌ شوند، تشکیل می‌ گردد.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

اعضای تشکیل دهنده کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری مرکب از 3 نفر نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی است که به حکم وزیر مسکن و شهرسازی منصوب می­ شوند.

وظایف دبیرخانه کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

• وصول استعلام ادارات دولتی ذی­ ربط و پاسخ به استعلامات مذکور در خصوص نوع زمین،
• بررسی وضعیت مورد استعلام از لحاظ بلامانع بودن طرح در کمیسیون،
• تکمیل پرونده و ارجاع آن به کمیسیون،
• جمع­ آوری آراء کمیسیون و ابلاغ آن ها به مالکین یا درج در روزنامه کثیرالانتشار،
• ارسال یک نسخه از آراء صادره به اداره کل زمین شهری استان،
• تهیه آمار از فعالیت های کمیسیون،
• جمع­ آوری مدارک لازم جهت دفاع در محاکم.

مراحل تشخیص نوعیت اراضی در کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

تشخیص نوعیت اراضی در کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری دارای مراحل مختلفی است که به شرح ذیل عبارتند از؛

1. تشکیل پرونده در کمیسیون،
2. شناسایی مقدماتی،
3. صدور رأی تشخیص کمیسیون.

مدارک لازم برای تشخیص و تعیین نوعیت اراضی

• نامه استعلام تعیین نوعیت یا از ادارات ثبت یا دفاتر اسناد رسمی و یا شهرداری ها (تعیین نوعیت)،
• نقشه ۲۰۰۰/۱ هوایی موقعیت ملک،
• استعلام وقوع در محدوده اراضی ملی از اداره شناسایی (اگر در محدوده باشد و تحویل این اداره شده باشد) و یا از منابع طبیعی (اگر در حریم باشد)،
• استعلام وقوع در حریم یا محدوده از اداره شناسایی یا از شهرداری و یا معماری و شهرسازی،
• پاسخ استعلام ثبتی (مساحت پلاک، مالک، اصلی یا فرعی بودن و…)،
• مدارک شناسایی مالک و وکیل قانونی (کارت ملی، شناسنامه، سند مالکیت ۶ دانگ)،
• وکالت نامه،
• برگه خلاصه معاملات ملک از مالک،
• ریز مالیات و انحصار وراثت (اگر مالک فوت کرده باشد).

فرآیند سیدگی به تشخیص و تعیین نوعیت اراضی

•  تشکیل پرونده انجام تشریفات اداری کمیسیون مذکور بر عهده دبیرخانه کمیسیون ماده ۱۲ است دبیرخانه در صورتی اقدام به ثبت درخواست تشخیص نوعی تضمین و تشکیل پرونده می­ نماید که مدارک لازم و ضروری توسط متقاضی تهیه و ارائه شود.
• شناسایی ابتدایی پیش از صدور نظریه کمیسیون اقداماتی جهت تشخیص نوعیت صورت می­ گیرد که به شرح ذیل عبارتند از؛

الف) بازدید از محل زمین و پلاک مورد نظر معاینه محلی،

ب) تحقیق از مهمرین و معتمدین با توجه به سابقه سکونت آن ها در خصوص زمان پیدایش اعیانات و آثار موجود از قبیل باغ مزرعه تاسیسات ساختمان و…،

پ) در صورت وجود مستحدثات و اعیانات ذکر تاریخ احداث و دلایل آن ها و قید تعداد و نوع اعیانات بطور مشخص در صورتجلسه معاینه محل،

ت) بررسی اسناد رسمی و مدارک موجود که از طرف مرجع استعلام کننده یا مدعی مالکیت ارائه شده است،

ث) امضاء نقشه هوایی و کروکی زمین توسط اعضای کمیسیون بعد از معاینه محلی و احراز انطباق محل پلاک مورد نظر با موقعیت پیاده شده روی نقشه،

ت) توجه به سوابق ثبتی از قبیل اظهارنامه های ثبتی و تحدید حدود و مندرجات سند مالکیت،

ج) توجه به موقعیت ­های جغرافیایی و اقلیمی منطقه به ­خصوص داشتن آب کافی،

چ) استفاده از نظرات کارشناسان مجرب در زمینه کشاورزی و خاک شناسی با توجه به وضعیت جنسیت و نوعیت خاک.

• مجموعه این اقدامات همراه با هم ملاک تشخیص نوعیت زمین است. تشکیل جلسه کمیسیون و اتخاذ تصمیم پس از این اقدامات کمیسیون با حضور اعضاء تشکیل می‌ گردد و در مورد نوعیت زمین تصمیم‌ گیری می‌ شود تصمیمات در کمیسیون با اکثریت آراء اتخاذ می‌ شود در نظریه­ ای که کمیسیون ارائه می­ دهد و می­بایست الفاظی به کار گرفته شود که دلالت صریح بر نظر اعضاء کمیسیون و تعیین نوعیت زمین داشته باشد و هیچگونه ابهام و تردیدی نداشته باشد و اگر زمین دایر تشخیص داده شود، کمیسیون می­بایست نوع دایر آن را تحت عنوان دایر مثل تأسیساتی و ساختمانی باغ و یا مزروعی قید نماید.
•  ابلاغ نظریه که کمیسیون ماده 12 مکلف است نظریه خود را در تشخیص نوعیت زمین اعم از آنچه تا کنون صادر نموده و به آن اعتراض نشده یا آنچه بعد ها صادر می­ شود، به مالکین اعلام نماید. منظور از این اعلام ابلاغ واقعی است لذا می­بایست فقط به مالکین اعلام گردد.
•  در صورت عدم دسترسی به مالک و یا استنکاف مالک از دریافت نظریه قانونگذار ضرورت انتشار آگهی را پیش بینی نموده است به موجب مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام مصوب ۱۳۷۰ نظریه طی 2 نوبت به فاصله 10 روز در روزنامه کثیرالانتشار آگهی می­ شود و هدف از انتشار آگهی اطلاع مردم از موضوع است تا در صورت تضییع حق آن ها اعتراض خود را در موعد مقرر به مرجع ذی­ صلاح تسلیم نمایند.

ملاک تشخیص و مستند های قانونی

تشخیص نوعیت اراضی با رعایت تعاریف بیان شده در قانون زمین شهری، قانون مدنی و با استناد به آئین نامه اجرایی قانون زمین شهری و دستورالعمل مربوط صورت می­ گیرد.

ابلاغ رأی تشخیص کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

قانون زمین شهری راجع به ابلاغ رای کمیسیون و موعد آن ساکت است، طبق آئین نامه سابق قانون اراضی شهری، وزارت مسکن و شهرسازی مکلف بود که پس از بررسی مدارک و رسیدگی به شرح دستورالعمل مربوطه 1 نسخه نقشه امضاء شده به انضمام رأی خود را حداکثر ظرف 1 ماه به مرجع درخواست­ کننده ارسال دارد و نسخه دیگر نقشه با یک نسخه از رأی مذکور در وزارت مسکن و شهرسازی بایگانی شود.

اعتراض به نظریه تشخیص نوعیت کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

طبق آئین نامه اجرایی قانون زمین شهری نظریه (رأی) تشخیص نوعیت زمین قابلیت اعتراض دارد و کسانی که محقق باشند در مهلت قانونی می­ توانند برابر مقررات اعتراض نمایند، اما متاسفانه راجع به اینکه چه کسانی حق اعتراض دارند ساکت است و قانون مذکور اشاره نموده که تشخیص وزارت مسکن و شهرسازی (تشخیص کمیسیون ظرف 10 روز از تاریخ اعلام وزارت مسکن و شهرسازی) قابل اعتراض در دادگاه محل (صالحه) می­ باشد و صدور حکم خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آئین دادرسی خواهد بود. در خصوص امکان تجدیدنظر از رأی دادگاه در رسیدگی به تشخیص وزارت مسکن قوانین جاری کشور معتبر و حاکم است.

ولی طبق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص تعیین مهلت اعتراض به رأی وزارت مسکن و شهرسازی موضوع ماده 12 قانون زمین شهری مقرر می­ دارد که؛ مهلت حق اعتراض از تاریخ اعلام 3 ماه تعیین می­ گردد و در صورت عدم دسترسی یا استنکاف مالک از دریافت رأی بایستی طی 2 نوبت به فاصله 10 روز رأی مذکور در روزنامه کثیرالانتشار آگهی شود و تا 3 ماه از تاریخ آخرین اگهی مدعیان می ­توانند اعتراض خود را به دادگاه تسلیم نمایند.

نکته: طبق رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور مورخ 1364 آراء دادگاه ­های عمومی حقوقی موضوع ماده 12 قانون اراضی شهری قابل رسیدگی به نحو مذکور در قانون آئین دادرسی مدنی نمی­ باشد.

دلایل اعتراض به نظریه کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

1. عدم مطابقت نظریه صادره کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری با سابقه ملک و وضع موجود آن،
2. عدم استناد نظریه منابع قانونی در مورد تشخیص نوع زمین،
3. عدم جلب نظر کارشناسی رسمی دادگستری،
4. عدم معاینه و تحقیقات محلی،
5. عدم اخذ نظریه اداره آزمایشگاه خاک شناسی.

آثار رد نظریه کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

اگر نظریه کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری توسط دادگاه عمومی یا دیوان عدالت اداری رد شود، رأی کمیسیون فاقد اعتبار قانونی بوده و مخالف قانون مدنی است و دعوای خواهان وارد و ابطال نظریه به کمیسیون ماده 12 مربوطه ارجاع می­ دهد که در این صورت چون خواسته خواهان ابطال نظریه کمیسیون بوده است، بنابراین نیازمند دادخواست جدیدی مبنی بر ابطال سند مالکیتی است که به نام دولت صادر شده است.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

انواع اراضی بر اساس نوعیت آن ها

1. اراضی دایر

اراضی دایر زمین­ هایی هستند که احیا شده و بطور مستمر مورد بهره‌ برداری هستند، در واقع اراضی دایر، آن دسته از اراضی هستند که به ­صورت دائم مورد بهره­ برداری قرار می­ گیرند، این زمین ­ها اگر در محدوده شهری باشند، زمین دایر شهری محسوب می­ شوند، اما اگر خارج از محدوده شهری باشند، به ­عنوان زمین ­های دایر کشاورزی هستند.

لازم به­ ذکر است که، اراضی که در گذشته، ملی اعلام شده‌ اند جزء اراضی دایر محسوب می‌ شوند، مثل زمین ‌هایی که جهت حفظ محیط زیست و شکارگاه ‌ها و برای جلوگیری از آلودگی آب و هوا به مالکیت دولت درآمده‌ اند.

انواع اراضی دایر (آیش)

زمین­ های دایر (آیش) به انواع ذیل قابل تقسیم­ بندی می­ باشند که عبارتند از؛

1. دایر معمولی، مثل همه زمین­ های مسکونی،
2. دایر شهری (مسکونی)، مثل زمینی که از قبل بنا داشته ولی به مرور زمان تخریب شده و هم اکنون نیز اثری به ­جا نمانده باشد و مبنای تشخیص آن عکس­ های هوایی سال 1337 و  1348و 1357 می­ باشد،
3. دایر مشجر، زمین­ های دایر دارای درختان (اعم از مثمر یا غیر مثمر)،
4. دایر تأسیساتی، زمین ­هایی که از قبل ساختمان حمام، چاه ­هایی با موتور پمپ و غیره داشته، دایر شناخته می­ شود و قابل ساخت و ساز (مسکونی) است،
5. دایر مزروعی، اراضی که در آن زراعت می­ شود مثل: شالیزار، گندم­زار و…

نکته: اگر ملکی در نقشه طرح تفضیلی شهرداری منطقه، کاربری آن از قبل توسط کمیسیون ماده 5 برای مثال کاربری مسکونی تعیین شده باشد، نیاز مجدد به تعیین کاربری ندارد.

ملک­ هایی که توسط کمیسیون ماده 5 با کاربری ­های غیرمسکونی تعیین شده باشد، قابل ساخت و ساز و معامله نیستند، جز در موارد ذیل که عبارتند از؛

•  مگر برای همان مواردی که تعیین شده است،
• زمین­ هایی با طرح آموزشی،
• فقط قابل ساخت مدارس غیر انتفاعی،
• دانشگاه و آموزشگاه است،
• مگر اینکه به موجب قانون سازمان مربوطه منصرف از اجرای طرح شود و ملک مازاد توسط دادگاه به مالک اعاده شود و تغیر کاربری یابد.

ویژگی اراضی دایر (آیش)

• زمینی که مالک بالفعل دارد،
• زمین مسکونی و مزروعی است، زمین دایر ممکن است مزروعی باشد و ممکن است مزروعی نباشد،
• چنین زمینی ممکن است برای مدت کوتاهی توسط مالک از حیث کشت، زرع، عمران و آبادی چشم پوشی شده باشد.

1. اراضی بایر و ویژگی آن

اراضی بایر، به زمین ‌هایی که معطل مانده­ اند (هیچ کشت و کاری، عمران و آبادی روی آن صورت نپذیرفته است) گفته می­ شود. البته این اراضی در گذشته سابقه دایر بودن داشته‌ اند، ولی به ­دلایلی مثل اعراض و عدم بهره‌ برداری به مدت ۵ سال متوالی، بدون عذر موجه، متروک مانده‌ اند، به ­تعبیر دیگر این اراضی فاقد هرگونه ساختمان و تأسیسات است که اراضی بایر علی­ الاصول، مالک خاص دارد، مگر اینکه اعراض (چشم­ پوشی) مالک از آن احراز شود و به 2 دسته ذیل قابل تقسیم است که عبارتند از؛

• اراضی بایر شهری

طبق قانون اراضی شهری مصوب ۱۳۶۰ اراضی بایر شهری زمین ­هایی است که سابقه احیاء و عمران داشته و به تدریج به حالت موات برگشته است، اعم از آنکه صاحب مشخصی داشته و یا‌ نداشته باشد و شامل اراضی بایر واقع در حریم شهر و اراضی واقع در محدوده قانونی شهر ها می­ شود. وزارت مسکن و شهرسازی موظف است زمین های مورد نیاز برای امر مسکن و خدمات عمومی را در شهر هایی که ضرورت آن حتمی است به ترتیب از زمین های بایر و دایر شهری تأمین نماید.

نکته: اراضی بایر ممکن است مالک مشخص داشته باشد، کلیه اراضی بایر شهری که صاحب مشخصی نداشته باشد، در اختیار ولی فقیه می­ باشد.

• اراضی بایر دولتی

طبق قانون زمین شهری، کلیه اراضی بایر شهری که صاحب مشخصی نداشته باشند، در اختیار ولی فقیه می­ باشد و بر اساس این قانون هم اراضی موات و هم اراضی بایر از آن دولت خواهند بود، یعنی اگر وضعیت اراضی بایر مشخص نشده باشد و به تملک اشخاص جدید نیز در نیامده باشند، در اختیار ولی فقیه خواهند بود. تملک توسط شخص جدید مثل اینکه مالک اولیه یک بنا و زمین از آن اعراض می­کند و بلافاصله پس از آن، شخص دیگر زمین را به تصرف و تملک خود در می­ آورد، در واقع دیگر مصداقی برای صاحب نامشخص نیست، پس صاحب نامشخص به موردی بر می­ گردد که پای مالک دیگر در میان نباشد. اراضی بایر از نظر کتب فقهی که به اراضی موات بالعرض یا موات عارض نامیده می­ شوند.

طبقه­ بندی اراضی بایر دولتی

طبقه­ بندی اراضی بایر دولتی به شرح ذیل می­ باشد که عبارتند از؛

• زمین بایری که آثار شهر و قراء باستانی مخروبه به جای مانده و و جز نام و نشانی از اقوام و ملیت های ساکن در آن ها چیزی باقی نیست، اینگونه زمین ها را در حکم موات بالاصاله می­ نامند،
• زمین ­های بایری که دارای مالک بوده ولی اکنون صاحبان آن ها شناخته نیستند که مجهول المالک گویند،
• زمین­ های بایری که مالک معلوم و مشخص دارد، مالک از آن اعراض کرده یا اعراض نکرده است.

انواع اراضی بایر نظر اعراض یا عدم اعراض

در دسته­ بندی دیگر اراضی بایر را از نظر اعراض یا عدم اعراض مالک به 2 گونه طبقه ­بندی می­ شود؛

الف) اراضی بایر اعراضی

اراضی هستند که مالک علاوه بر رها کردن زمین از لحاظ کشت از مالکیت آن ها نیز چشم پوشیده است، همچنین احراز اعراضی بودن اراضی توسط دادگاه و از طریق تحقیق یا اقرار کتبی مالک انجام می­ شود و پس از آن اراضی قیمت گذاری می­ شوند.

ب) اراضی بایر غیر اعراضی

اگر مالک از اراضی بایر اعراض نکرده باشد، اراضی مورد نظر غیر اعراضی تلقی می­ شود، در خصوص این اراضی مالکان مربوطه از تاریخ ابلاغ وزارت جهاد کشاورزی 1 سال فرصت دارند، تا به شخصه به یکی از طرق قانونی در خصوص کشت زمین طبق ضوابط وزارت جهاد کشاورزی اقدام کنند یا برای این منظور از طریق فروش، اجاره یا مزارعه به دیگری واگذار نمایند.

ویژگی اراضی بایر

• بالفعل، مالک داشته باشد، یعنی از زمان معینی آن زمین دارای مالک می­ باشد، زمانی که زمان حال است و نه گذشته و نه آینده،
• مشغول کشت، زرع و آبادی از هر قبیل اعم از حفر قنات، احداث بنا و غرس اشجار و غیره نباشد،
• مالک، برای مدت نامحدود و نامعلومی از آن چشم پوشیده باشد،
• جزء اراضی بستر رودخانه، انهار عمومی و حریم آن ‌ها نباشد.

انواع اراضی بایر

• اراضی بایر مفروز؛ که مالک خاص دارد و یا مالک خاص داشته است.
•  اراضی بایر مشاع؛ یعنی اینکه عده­ ای به اشتراک مالک آن باشند و یا هستند.

1. اراضی موات و ویژگی آن

زمین ‌هایی است که سابقه احیا و بهره‌ برداری ندارد و به صورت طبیعی باقی مانده است، اراضی موات در لغت به معنی زمین‌ ‌‌های مرده و بی جان، و خشک و بایر و زمین‌ ‌‌های ویرانی که مالک نداشته باشد، گفته می‌‌ شود، طبق قانون مدنی، اراضی موات یعنی زمین‌ ‌‌هایی که معطل افتاده و آبادی و کشت و زرع در آن ها نباشد، طبق قانون زمین شهری اراضی موات شهری زمین‌‌‌ هایی است که سابقه عمران و احیاء نداشته باشد و با استنباط از تعاریف مذکور در حقیقت عناصر زمین موات عبارتند از؛

1. سابقه مالکیت خصوصی آن ها معلوم نباشد،
2. آثار کشت و زرع و آبادی نداشته باشد،
3. بالفعل مالک نداشته باشد.

ارکان اصلی اراضی موات

اراضی موات و مباحه باید دارای دو رکن ذیل باشد که عبارتند از؛

رکن اول – مالک خاص نداشته باشد

پس اگر زمینی که ملک اشخاص است، به سبب اهمال مالکان آباد نباشد و در اصطلاح زمین موات و مباحه نامیده نمی‌‌ شود، چنین زمینی را بایر می‌‌ نامند و احیاء آن از موجبات تملک نیست.

رکن دوم – آبادی و کشت و زرع در آن نباشد

آبادی زمین، به تناسب انتفاعی که از آن برده می‌‌ شود، متفاوت است، ولی در عرف زمینی را که در آن درخت­ کاری و زراعت و ساختمان باشد آباد می‌‌ گویند، زمین آباد بطور معمول دارای مالک خاص است، مگر اینکه در اثر اعراض مالک یا جهات دیگر مجهول المالک باشد.

انواع اراضی موات

اراضی موات انواع مختلفی دارد که به شرح ذیل عبارتند از؛

1. زمین‌ هایی که از اصل موات بوده و یا نسبت به این که در هیچ زمانی ملک کسی نبوده اطلاعاتی وجود دارد و یا نسبت سابقه ملکیت اطلاعاتی نباشد،
2. زمین­ هایی که در گذشته سکنه داشته، اما از بین رفته و متروک مانده‌ است،
3. زمین هایی که از روی ظاهرشان مشخص است که مالک دارند ولی مالکشان معلوم نیست که چه کسی است و ملک هم به صورت خرابه است که این زمین ‌ها به 2 دسته ذیل قابل تقسیم است که عبارتند از؛

الف – یا زمین ‌های موات خوانده می‌ شوند.

ب – زمین ‌های مجهول‌ المالک.

4. زمین‌ هایی که مالک مشخصی دارند، ولی مالک از آن‌ ها اعراض کرده ‌است و این اراضی نیز دو دسته ­اند که عبارتند از؛

الف) اراضی موات بوده و احیاء شده‌ اند و پس از احیا مالک اعراض نموده است.

ب) مشمول هیچ یک از اقسام ذکر شده نبوده و تابع ملک مالک می‌ باشند، ولی مالک آن قسمت را مهجور گذاشته است، برای مثال زمینی که جزء یک آبادی بوده و از نهر آن آبیاری می‌ شده ولی نهر خشک شده و زمین از بین رفته و خراب شده‌ است ولی مالک از آن اعراض نکرده است.

ویژگی اراضی موات

• سابقه مالکیت خصوصی آن معلوم نباشد یعنی مجهول است.
• مشغول و مشمول کشت، زرع و آبادی نباشد.
• بالفعل مالک نداشته باشد.

اراضی متروکه و ویژگی آن

اراضی متروکه، به اراضی گفته می­ شود که بر اثر حوادث طبیعی مثل زلزله از بین رفته باشد و یا مالک یا مالکان آن بر اثر حوادث طبیعی و غیر طبیعی (مثل تصادف) از بین رفته باشند و به این دلیل متروکه افتاده باشد.

این اراضی از حیث تملک با حیازت و احیاء در حکم اراضی موات می­ باشد.

ویژگی اراضی متروکه

1. سابقه مالکیت خصوصی داشته باشد.
2.  برای مدتی محدود (در حال حاضر) مشغول به کشت، زرع و آبادی نباشد.
3. مالک سابق آن، در حال حاضر غیر ارادی یا به اختیار از آن چشم پوشیده باشد.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی انواع اراضی