بیمه عمر

یکی از راه‌های تامین و حفظ آتیه مالی خانواده و فرد، بیمه عمر است.

افراد در بازه‌های مختلف از زندگی و در شرایط مختلف، به دنبال ایجاد شرایط مطمئن مالی برای خود و خانواده خود هستند.

بیمه عمر که امروزه در سراسر جهان طرفداران زیادی دارد، در انواع مختلف و با پوشش‌های متنوع ارائه می‌شود تا در شرایط مختلف اعم از وقوع حوادث سرپرست خانواده، بازنشستگی، بیماری و… پشتوانه مالی مناسبی برای تمام اعضای خانواده فراهم کند.

در این مقاله وکیل متخصص امور بیمه اقدام به توضیح مختصر و ساده از مفاهیم قانون بیمه پرداخته و همچنین آماده ارائه خدمات حقوقی به مخاطبین گرامی می‌باشد.

جهت دریافت مشاوره از وکلای متخصص با شماره‌های مندرج در انتهای مقاله تماس بگیرید.

سوالاتی که پیرامون موضوع بیمه عمر مورد بررسی قرار می‌گیرند:

• بیمه‌گر کیست؟
• بیمه‌گذار کیست؟
• ذینفع چه فردی است؟
• ضریب تشکیل سرمایه چیست؟
• مزایای داشتن بیمه عمر چیست؟
• انواع بیمه عمر کدامند؟

بیمه‌گر: شرکتی که فرد متقاضی (بیمه‌گذار) را تحت پوشش بیمه عمر قرار می‌دهد.

بیمه‌گذار: فردی که خرید بیمه عمر را انجام داده و طبق قرارداد حق بیمه را پرداخت می‌کند. شخص بیمه‌گذار می‌تواند در طول مدت قرارداد بیمه عمر تغییر کند.

بیمه‌شده: فردی که تحت پوشش بیمه عمر قرار دارد و فوت یا حیاتش شرط اصلی برقرار بودن بیمه عمر می‌باشد.

بیمه‌شونده و بیمه‌گذار می‌توانند یک نفر باشند، اما این امکان وجود دارد که شخصی فرد دیگری را بیمه کند.

ذینفع: شخصی که از سوی بیمه‌گذار تعیین می‌شود تا پس از فوت بیمه‌شده، سرمایه بیمه عمر را دریافت نماید.

سرمایه فوت: مبلغی است که در صورت فوت بیمه‌شده، شرکت بیمه متعهد می‌شود به ذی‌نفعان بیمه عمر پرداخت نماید.

سرمایه حادثه (سرمایه فوت ناشی از حادثه): در صورتی که فرد بیمه‌شده بر اثر حادثه فوت کند، سرمایه‌ای بیشتر از سرمایه فوت به ذی‌نفعان او تعلق می‌گیرد.

ضریب تشکیل سرمایه: این ضریب در شرکت‌های مختلف متفاوت می‌باشد. ضریب تشکیل سرمایه، بر حق بیمه سالیانه اعمال شده و سرمایه فوت را تعیین می‌کند.

مزایای داشتن بیمه عمر

سه دلیل عمده استفاده افراد از بیمه‌نامه عمر عبارتند از:

• تامین آتیه و سرمایه در زمان بازنشستگی، از کارافتادگی یا پیری
• تامین آتیه و سرمایه افراد خانواده در صورت وقوع حادثه برای سرپرست خانواده
• استفاده از پوشش‌های مختلف برای جبران هزینه‌های مالی در شرایط خاص

شرکت‌های بیمه برای جلوگیری از ایجاد ضرر مالی و ادامه فعالیت به شکل بلند مدت شرایط خاصی را برای تخصیص بیمه‌نامه عمر ایجاد کرده‌اند.

این شرایط به خصوص از این نظر اهمیت دارد که این بیمه، بیمه‌ی بلند مدت است و در صورت انحلال شرکت بیمه امکان ادامه سرمایه‌گذاری از بین می‌رود.

سن مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده حق‌بیمه در پروسه صدور بیمه‌های عمر است.
افراد در سنین مختلف ریسک‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند و توانایی جسمی آن‌ها برای انجام فعالیت کاری نیز متفاوت است.

همین امر باعث ایجاد شرایط مختلف در تنظیم بیمه عمر می‌شود.
به طور علمی اثبات شده است که زنان در سراسر جهان، از طول عمر بیشتری از مردان برخوردارند.
این امر می‌تواند در تعیین نرخ و شرایط بیمه‌نامه عمر موثر باشد.
بیمه عمر به دلیل داشتن پوشش امراض خاص مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است.

شرکت‌های بیمه برای کاهش ریسک و ادامه حیات قبل از صدور بیمه‌نامه عمر وضعیت سلامت افراد و سابقه سلامت خانوادگی افراد را با دقت بررسی می‌کنند.

نوع شغل و میزان ریسک محیط کار، یک عامل تعیین‌کننده در بیمه‌های عمر است. مدت اعتبار و مبلغ حق‌بیمه عمر با توجه به شرایط مختلف کاری تعیین می‌شود که معمولا ریسک بیشتر حق‌بیمه بالاتری دارد.

بیمه عمر قراردادی است که میان یک شرکت بیمه و شخص بیمه شونده (یا ضامن وی) منعقد می‌شود، که در آن بیمه شونده متعهد به پرداخت مبلغی به صورت تعیین شده (که غالباً در اقساط بلند مدت طراحی می‌شود) در قرارداد می‌گردد.

این پرداخت‌ها تا زمانی معین، بسته به نوع قرارداد، ادامه خواهد داشت و با بروز وقایعی چون:

فوت طبیعی، فوت بر اثر حادثه، نقص عضو، پرداخت هزینه‌های پزشکی حادثه، ابتلا به بیماری‌های خاص یا از کار افتادن بیمه شده، شرکت بیمه موظف خواهد بود، سرمایه بیمه شده را به‌طور یکجا یا به صورت مستمری به بیمه‌گذار یا به شخص ثالثی که وی تعیین کرده، بپردازد.

انواع بیمه عمر

بیمه تمام عمر، بیمه‌ای است که در صورت فوت فرد سرمایه فوت وی را به ذی‌نفعان بیمه‌نامه پرداخت می‌کند.

این نوع از بیمه عمر محدودیت زمانی ندارد و فرد می‌تواند تا زمان فوت و یا در بازه‌ی مشخصی از زمان حق بیمه پرداخت کند.

در بیمه تمام عمر در صورت فوت فرد در هر زمانی، سرمایه فوت به وارثان می‌رسد.

بیمه عمر زمانی ساده، که با نام بیمه عمر به شرط فوت نیز شناخته می‌شود، از نظر شرایط پرداختی مانند بیمه تمام عمر است با این تفاوت که بیمه‌نامه برای مدت محدود و مشخصی اعتبار دارد و سرمایه فوت در صورت فوت فرد در مدت اعتبار بیمه‌نامه پرداخت می‌شود.

در بیمه عمر زمانی، اگر حیات فرد تا پایان مدت بیمه‌نامه ادامه داشته باشد، هیچ سرمایه، اندوخته یا حق‌بیمه‌ای به فرد برگردانده نمی‌شود.

تمامی بیمه‌های عمر به صورت انفرادی و مشترک قابل خریداری هستند. بیمه عمر مشترک نوعی از بیمه‌نامه عمر است که فرد می‌تواند یک نفر از اعضای درجه یک خانواده را همراه با خود و با پرداخت یک حق‌بیمه برای دو نفر، بیمه کند. به طور معمول بیمه عمر مشترک از طرح‌های سرمایه‌گذاری و پس‌انداز است ولی به صورت زمانی نیز ارائه می‌شود.

بیمه عمر مختلط پس‌انداز، انواعی از بیمه‌نامه عمر هستند که در ازای پرداخت حق‌بیمه، فرد از سرمایه فوت و پس‌انداز قابل بازگشت بهره‌مند می‌شود.

برخلاف بیمه‌های عمر زمانی که در صورت حیات فرد پس از پایان قرارداد، هیچ مبلغی برگشت داده نمی‌شود، در بیمه‌های عمر پس‌اندازی، در صورت فوت فرد سرمایه فوت به بازماندگان پرداخت می‌شود و در صورت حیات فرد پس از پایان مدت بیمه‌نامه، فرد و ذی‌نفعان می‌توانند از سرمایه اندوخته به عنوان یک سرمایه مطمئن برای زمان پیری یا ازکارافتادگی استفاده کنند.

انواع بیمه عمر مختلط پس‌انداز

• بیمه‌‌‌ عمر و ‌‌سرمایه‌گذاری
• بیمه‌‌نامه‌ پس‌ انداز با کاهش‌ ‌‌حق‌بیمه‌ در سال‌‌های‌ اول‌
• بیمه‌‌نامه‌ پس‌ انداز با دو برابر سرمایه‌ در صورت‌ فوت
• بیمه‌‌نامه‌ پس‌ انداز با دو برابر سرمایه‌ در صورت‌ حیات‌
• بیمه‌‌نامه‌ پس‌ انداز با حق‌ انتخاب
• بیمه عمر مستمری مناسب افرادی است که می‌خواهند در زمان حیات خود از یک سرمایه قابل اطمینان که پرداخت مستمر دارد استفاده کنند.

در بیمه عمر مستمری بیمه‌گذار در ازای پرداخت حق‌بیمه از یک سرمایه‌گذاری مطمئن برخوردار می‌شود تا هرزمان که خواست بتواند از این سرمایه اندوخته به شکل مستمری یا یکجا استفاده کند.

بیمه عمر مستمری برخلاف بیمه عمر زمانی، ریسک طول عمر را نیز پوشش می‌دهد و در سنین بالا نیز قابل خریداری است.

بیمه عمر مستمری انواعی دارد که عبارتند از:

• مستمری‌ با برگشت‌ ‌‌حق‌بیمه‌
• مستمری‌ متغیر
• مستمری‌ مضاعف‌
• مستمری‌ مخفف‌
• مستمری‌ با فاصله‌
• مستمری‌ بلافاصله
• بیمه بازنشستگی

بیمه بازنشستگی

بیمه بازنشستگی همانطور که از اسم آن مشخص است برای تامین آتیه فرد و خانواده وی در زمان پیری و بازنشستگی است.
با افزایش سن توانایی کار و کسب درآمد کاهش و در بسیاری از موارد هزینه‌های زندگی به طرز چشم‌گیری افزایش پیدا ‌می‌کند.

بیمه بازنشستگی درآمد اضافه‌ای است که می‌تواند در سنین بالاتر و زمان بازنشستگی هزینه‌های اضافی را پوشش دهد.
بیمه عمر گروهی نوع جدیدی از بیمه‌نامه عمر است و همانطور که از اسم آن مشخص است به صورت گروهی صادر می‌شود.

به طور معمول بیمه‌نامه عمر گروهی توسط گروه‌های مختلف مانند انجمن‌ها، شرکت‌ها و … خریداری می‌شود. این بیمه می‌تواند ویژگی تمام بیمه‌نامه‌های ‌عمر نام‌برده را داشته باشد.

بیمه عمر گروهی از این بابت بسیار مورد توجه است که شرایط خرید آن بسیار آسان‌تر از بیمه‌نامه عمر انفرادی است و همچنین حق‌بیمه پرداختی برای آن نیز بسیار کمتر از بیمه‌نامه عمر انفرادی است.

معمولا بیمه عمر گروهی با توجه به تعداد افراد گروه و پوشش‌های مورد نظر آن‌ها تنظیم می‌شود.
معمولا شرکت‌های بیمه برای انواع بیمه عمر طراحی متنوعی ارائه می‌کنند.
هرکدام از این طرح‌های سقف پوشش متفاوتی برای غرامت فوت یا امراض خاص دارد.
نرخ حق‌بیمه عمر با توجه به نوع بیمه‌نامه و شرایط فردی و به کمک سه فاکتور زیر تعیین می‌شود:

جدول مرگ و میر جدولی است که آماری از مرگ و میر جمعیت، سن مرگ، امید به زندگی و … را ارائه می‌کند. شرکت‌های بیمه برای تعیین حداکثر سن بیمه‌نامه عمر و سایر شرایط به این جدول مراجعه می‌کنند.

به سرمایه‌ی افراد در بیمه‌نامه عمر، سود ثابتی به نام سود تضمینی تعلق می‌گیرد.

درصد سود تضمینی برای دوسال اول 16%، دوسال دوم 13% و از سال پنجم به بعد 10% است. علاوه بر سود تضمینی سودی تحت عنوان سود مشارکتی نیز به درصد سود اضافه می‌شود.

هزینه‌های صدور بیمه که توسط بیمه مرکزی تعیین می‌شوند نیز روی مبلغ نهایی حق ‌بیمه عمر تاثیر دارند. مانند هزینه‌های اجرایی، کارمزد صدور و …

بیمه عمر علاوه بر تامین اندوخته و سرمایه، مزایا دیگری نیز دارد:
سرمایه و اندوخته بیمه‌نامه عمر به طور کامل از مالیات معاف هستند و هیچ‌گونه مالیاتی به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.

علاوه بر این مالیات بر ارث به سرمایه فوت و اندوخته این بیمه تعلق نمی‌گیرد و این مبلغ به طور کامل و طبق قرارداد بلافاصله بعد از فوت فرد به وراث و ذی‌نفعان پرداخت می‌شود.

از مزایای مهم داشتن بیمه عمر و سرمایه‌گذاری، امکان دریافت وام روی سرمایه و اندوخته بیمه است.

افراد می‌توانند بدون داشتن ضامن و وثیقه روی اندوخته بیمه وام دریافت کنند و همزمان در صورت نیاز از پوشش‌های این بیمه نیز استفاده کنند.

سقف پرداخت این وام 90 درصد از ارزش بازخرید اندوخته است و سود وام نیز 4 درصد بیشتر از سود محاسباتی بیمه‌نامه است.

در این بیمه امکان مشخص کردن ذی‌نفع و وارث وجود دارد تا در صورت فوت، سرمایه فوت و اندوخته به ذی‌نفعان پرداخت می‌شود.

افراد می‌توانند با توجه به نیازهای خود و خانواده‌شان و همین‌طور وضعیت مالیشان شرایط بیمه عمر مانند پوشش‌ها، حق‌بیمه و… را انتخاب کنند.

بیمه‌شده عمر امکان انتخاب میزان حق‌بیمه را دارد.
بیمه عمر می‌تواند 10 ساله یا 30 ساله یا حتی برای تمام عمر باشد.

هرکدام از این قراردادهای بیمه عمر شرایط خودشان را دارند ولی بیمه‌شده می‌تواند انتخاب کند که می‌خواهد مدت زمان بیمه‌نامه عمرش چقدر باشد.

برای خرید بیمه عمر می‌توانید انتخاب کنید که حق بیمه‌تان را چگونه پرداخت می‌کنید.

به همه انواع بیمه عمر سود تضمینی و سود مشارکت تعلق می‌گیرد؛ نرخ سود قطعی برای شرکت بیمه متفاوت است و میزان آن بستگی به مبلغ اندوخته بیمه‌نامه دارد.

با افزایش اندوخته و سرمایه بیمه‌نامه عمر، ارزش این بیمه‌نامه افزایش می‌یابد و به عنوان ضمانت‌نامه نیز استفاده می‌شود.

بیمه‌ شده می‌تواند هر زمانی که نیاز داشت سرمایه اندوخته بیمه خود را حتی از قبل از تمام شدن مدت قرارداد بازخرید کرده و تمامش را دریافت کند.

بیمه شده همچنین می‌تواند سرمایه و اندوخته بیمه عمرش را به ‌صورت یک‌جا یا مسمتری ماهانه و سالانه دریافت کند.

بیمه‌گذار این امکان را دارد تا در هر زمانی قرارداد بیمه عمر را فسخ کند و ارزش بازخریدی بیمه را در هنگام فسخ قرارداد دریافت کند.

برخلاف سپرده‌های بانکی که با گذشت زمان افت ارزش پیدا می‌کنند، بیمه‌نامه عمر شرایطی را برای افراد فراهم می‌کند تا بتوانند در طی سال‌های قرارداد بیمه ارزش سرمایه و اندوخته خود را حفظ کنند.

این روش‌ها عبارتند از:

• افزایش حق‌بیمه با توجه به درصد تورم و متناسب با سرمایه فوت و اندوخته (سالیانه بین 5 تا 20 درصد نسبت به سال قبل)
• افزایش حق‌بیمه با درصد بیشتر از درصد افزایش سرمایه فوت
• افزایش حق‌بیمه و ثابت نگه‌داشتن سرمایه فوت (افزایش سرمایه نهایی در صورت حیات فرد)

شرکت‌های بیمه معمولا برای صدور بیمه‌نامه عمر شرایط و محدودیت‌های سنی دارند. تقریبا بیشتر شرکت‌های بیمه برای افراد بالای 70 سال بیمه عمر صادر نمی‌کنند.

برخی شرکت‌های بیمه محدودیت سنی کمتری برای صدور بیمه عمر دارند.
خودکشی عمدی بیمه‌گذار در طول مدت بیمه، از استثناهای بیمه‌نامه عمر است و شرکت بیمه در این حالت سرمایه فوت پرداخت نمی‌کند.
اگر خودکشی غیرعمد باشد، شرکت بیمه موظف است سرمایه را پرداخت کند.

در این حالت معمولا شرکت بیمه به دنبال اثبات عمدی بودن خودکشی است و ذی‌نفعان نیز می‌توانند به دنبال اثبات غیرعمد بودن خودکشی باشند تا بتوانند از سرمایه و اندوخته بیمه‌نامه استفاده کنند.

البته در بسیاری از موارد اگر زمان مشخصی از شروع بیمه‌نامه گذشته باشد (حداقل 3 سال) در صورت عمدی بودن نیز ذی‌نفعان می‌توانند سرمایه را دریافت کنند.

اگر هر یک از ذی‌نفعان به عمد بیمه‌گذار را به قتل برساند از سرمایه محروم می‌شود ولی سایر ذی‌نفعان می‌توانند سهم خود را دریافت کنند.

لازم به ذکر است که اگر قتل در اثر دفاع از خود باشد، فرد می‌تواند این امر را ثابت و از حق خود استفاده کند.

شرکت‌های بیمه ریسک جنگ را به دلیل داشتن عوارض و خسارات متفاوت تحت پوشش بیمه عمر قرار نمی‌دهند.

البته اگر فردی دارای بیمه باشد و در کشوری که درگیر جنگ است فوت کند، ذی‌نفعان باید اثبات کنند که فوت فرد در اثر جنگ و یا عملیات مربوط به آن نبوده است.

اگر چنین چیزی اثبات نشود شرکت بیمه تنها اندوخته فرد را پرداخت می‌کند.
عملیات پلیسی عملیات نظامی محسوب خواهد شد.

فوت در اثر پروازهای اکتشافی، هر نوع تمرین و آموزش غواصی، پرواز هوایی، پرش با چتر نجات (سقوط آزاد)، هدایت کایت و یا سایر وسایل پرواز بدون موتور از پوشش بیمه‌نامه عمر خارج است و شرکت بیمه در این شرایط سرمایه فوت پرداخت نخواهد کرد.

اگر فرد اثر تسعشعات هسته‌ای یا عوارض ناشی از آن فوت کند، سرمایه فوت به وی تعلق نخواهد گرفت.
افراد می‌توانند با پرداخت حق‌بیمه اضافی، پوشش امراض خاص را به بیمه‌نامه خود اضافه کنند.
این پوشش برخی از بیماری‌های خاص و اعمال جراحی را تحت پوشش قرار می‌دهد.

لازم به ذکر است که اگر فرد در اثر بیماری ایدز یا هپاتیت در دو سال اول قرارداد فوت شود و یا در طول مدت قرارداد، اعتیاد به مواد الکلی یا مواد مخدر داشته باشد، تنها اندوخته بیمه پرداخت خواهد شد.

درصورتی که فرد بیمه‌شده به صورت غیرقانونی و یا بدون پاسپورت از کشور خارج شود، سرمایه فوت بیمه‌نامه قابل پرداخت نخواهد بود.

بیمه عمر پوشش‌های مختلف و متنوعی دارد. به غیر از پوشش غرامت فوت دیگر پوشش‌های بیمه عمر عبارتند از:

• پوشش فوت طبیعی و فوت براثر حادثه
• پوشش نقص عضو و از کارافتادگی
• پوشش تکمیلی هزینه‌های پزشکی
• پوشش بیماری‌های خاص

با خرید بیمه عمر معمولا برای جبران هزینه‌های درمانی امراض خاص شامل سکته قلبی و مغزی و جراحی باز قلب و پیوند اعضای اصلی بدن و انواع سرطان هم بیمه می‌شویم.

البته برخی شرکت‌های بیمه تعداد بیماری بیشتری را به‌عنوان امراض خاص پوشش می‌دهند و هزینه‌ بیماری‌های ام‌اس و هپاتیت و ایدرز را هم پرداخت می‌کنند.
بیمه عمر پوشش نقص عضو و از کار افتادگی هم دارد.

یعنی اگر بیمه ‌شده به دلیل حادثه یا بیماری دچار نقض عضو و از کارافتادگی شود مبلغی از سرمایه بیمه‌نامه به‌صورت مستمری یا یک‌جا به او پرداخت می‌شود.

بیمه عمر دفترچه خدمات درمانی مثل دفترچه بیمه تامین‌اجتماعی یا خدمات درمانی ندارد.

اما همان‌طور که گفته شد پوشش امراض خاص و پوشش درمان دارد که هزینه‌ خدمات پزشکی را پوشش می‌دهد.

شرکت‌‌های بیمه موظف هستند تمامی بیمه‌‌نامه‌‌های عمر و ‌‌سرمایه‌گذاری خود را بر اساس قوانین و مقررات آیین‌‌نامه بیمه عمر و ‌‌سرمایه‌گذاری صادر نمایند.

بیمه‌های تأمین اجتماعی ماهیتی درمانی و تفاوت‌های زیادی با بیمه‌های عمر دارند. اما می‌توان گفت، بیمه‌های عمر می‌تواند مکمل بیمه تأمین اجتماعی باشد.

البته لازم است ذکر شود در بیمه تأمین اجتماعی بازماندگان فرد فوت شده می‌توانند مستمری دریافت کنند که این امکان در بیمه‌های عمر به شکل مستمری تأمین اجتماعی وجود ندارد.

همسر به ‌صورت نامحدود و فرزند دختر تا زمانی که مجرد باشد و فرزند پسر تا ۱۸ سالگی می‌توانند حقوق و مستمری معادل قانون کار دریافت کنند.

وکیل متخصص دعاوی بیمه

با گسترش شاخه‌های مختلف حقوقی وکلای دادگستری نیز به صورت تخصصی اقدام به پذیرش پرونده و دفاع در دعاوی می‌نمایند.

موسسه حقوقی مهرپارسیان با مدیریت وکیل پایه یک دادگستری دکتر محمدرضا مهری، با دارا بودن وکلای متخصص آماده پذیرش پرونده در خصوص دعاوی ملکی، بانکی، بیمه، مشارکت در ساخت و… می‌باشد.