سلب حضانت فرزند

با موضوع سلب حضانت فرزند  همراهتان هستیم.

حضانت چیست؟
موارد سلب حضانت کدامند؟

در قانون تعریفی از حضانت ارائه نشده است؛ اما در لغت و عرف به معنی مراقبت، محافظت و نگهداری فرزند است.
قبل از شروع به بحث توجه داشته باشید که حضانت با ولایت، وصایت و قیومیت متفاوت است و وظایف آنها نیز متفاوت است. حضانت با امور مالی فرزند کاری ندارد به زبان ساده نگهداری و تربیت فرزند است.
قانونگذار در ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی در دو چهره به حضانت داده است و آن را هم حق و هم تکلیف والدین قرار داده است.

حق حضانت در صورت فوت یکی از والدین

مطابق ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی در صورت فوت یکی از پدر یا مادر حضانت با دیگری است.
بنابراین با فوت پدر نگهداری طفل با مادر است؛ عنایت داشته باشید که اگر پدر بزرگ پدری فرزند در قید حیات باشد ولایت با اوست.
ولی نگهداری و حضانت با مادر است، پدر بزرگ در صورتی می‌تواند سلب حضانت مادر کند که ثابت کند نگهداری و مراقبت او به صلاح و مصلحت فرزند نیست و مادر فاقد صلاحیت لازم است.

ماده ۴۳ قانون حمایت خانواده مقرر کرده است: «حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر آنها است مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادسـتان، اعطای حضـانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد.»

حق حضانت در صورت جدایی زن و مرد

ممکن است زن و شوهر به هر دلیل جدا از هم زندگی کنند ولی طلاق هم نگرفته باشند.
در اینجا حضانت فرزندان تا پایان ۷ سالگی با مادر است و بعد از آن تا  ۹ سال برای دختر و ۱۵ سال برای پسر با پدر است. بنابراین حتی قبل از طلاق، دادخواست حضانت، سلب حضانت و ملاقات فرزند در دادگاه ها پذیرفته می‌شود.

ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی: برای حضانت و نگهداری طفلی که والدین او جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.

تبصره – بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می‌باشد.

یکی از وظایف دادگاه در پرونده‌های طلاق چه طلاق توافقی چه طلاق به درخواست زوج (مرد) و چه به طلاق به درخواست زوجه (زن)، تعیین تکلیف نگهداری و ملاقات فرزندان است، ملاک برای دادگاه باید رعایت مصلحت طفل باشد.

نکته مهم در خصوص طلاق توافقی این است که در حضانت طلاق توافقی، ممکن است زوجین توافق کنند نگهداری دائم با یکی از آنها باشد یا اینکه مثلا علی رغم اینکه فرزند کمتر از ۷ سال است ولی حضانت با پدر باشد و امثال آن، در این موارد توجه داشته باشید که مطابق ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده

هرگاه دادگاه تشخیص دهد توافقات راجع به حضانت و نگهداری طفل برخلاف مصلحت اوست، می‌تواند در مورد واگذاری امر حضانت به دیگری یا تعیین ناظر با پیش بینی حدود نظارت یا رعایت مصلحت طفل بر خلاف توافق زوجین عمل کند.
نتیجه اینکه اگر توافق برای نگهداری و مراقبت طفل شده باشد فقط در صورت اثبات این موضوع که مصلحت طفل بر خلاف توافق زوجین است دادگاه می‌تواند تصمیم دیگری اتخاذ نماید.
نتیجه اینکه اگر توافقی برای حضانت شده باشد فقط در صورت اثبات این موضوع که مصلحت طفل سلب حضانت است می‌توان حضانت را از مادر یا پدر سلب کرد.

سلب حضانت (موارد زوال حق حضانت)

۱ – ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی: « اگر مادر در مدتی که حضانت طفل به او است مبتلا به جنون شود یا به دیگری شوهر کند حق حضانت با پدر خواهد بود.»
پس جنون یا شوهر کردن مادر (ازدواج مجدد) موجب سلب حضانت است.

۲ – ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی: «هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا ترتیب اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند؛ اتخاذ کند. »

موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:

• اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار.
• اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
• ابتلا به بیماریهای روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
• سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی گری و قاچاق.
• تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

۳ – ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده: «رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان در کلیه تصمیمات دادگاه‌ها و مقامات اجرائی الزامی است».

۴ – ماده ۳ قانون حمایت از کودکان نوجوانان:«هرگونه خرید، فروش، بهره‌کشی و به کارگیری کودکان به منظور ارتکاب ‌اعمال خلاف ازقبیل قاچاق، ممنوع و مرتکب، حسب مورد علاوه بر جبران خسارات وارده‌به شش ماه تا یک سال زندان و یا به جزای نقدی از ده میلیون ریال تا ‌بیست میلیون ریال محکوم خواهد شد»

تکلیف و اجبار به حضانت

گفته شد که چهره دیگر حضانت تکلیف والدین است.

مطابق ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی در این خصوص مقرر کرده است:
«هیچیک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل بعهده آنها است از نگاهداری او امتناع کند در صورت امتناع یکی از ابوین حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی العموم نگاهداری طفل رابه هریک از ابوین که حضانت به عهده اوست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدرفوت شده باشد به خرج مادر تامین کند.»

پس دادگاه می تواند کسی را حضانت به عهده اوست در صورت استنکاف الزام به حضانت نماید تا به تکلیف خود عمل کند.

ماده ۴۰ قانون حمایت خانواده نیز مسئولیت کیفری برای عدم انجام وظیفه نگهداری مقرر کرده است.

ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده

«هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی ‌ نفع و به ‌ دستور دادگاه صادرکننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می‌شود. »
ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده: «هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی ‌ حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و درصورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می‌شود. »
یکی از دلایل مهمی که میتوان توسط ان سلب حضانت از پدر را انجام داد از طریق اثبات اعتیاد پدر هست درمورد این مضوع میخواهیم بیشتر توضیح دهیم و یک نمونه دادخواست هم در این مورد بررسی خواهیم کرد

نحوه تنظیم دادخواست سلب حضانت از پدر به دلیل اعتیاد

همانگونه که اشاره شد، اعتیاد مضر و زیان آور به مصلحت کودک می‌توان یکی از موجبات لغو یا سلب حضانت از پدر یا مادر باشد.
به این منظور، شخص ذی نفع می تواند دادخواستی را در این خصوص تهیه کرده و تقاضای رسیدگی به آن را در دادگاه صالح نماید؛ در رابطه با نحوه تنظیم این دادخواست نکات زیر حایز اهمیت است:
در قسمت تعیین خواسته و بهای آن می‌توان عبارت “صدور حکم مبنی بر سلب حضانت فرزند مشترک از خوانده به دلیل اعتیاد ” را ذکر کرد.

در قسمت دلایل و منضمات دادخواست سلب حضانت از پدر نیز می‌توان به هر گونه دلیلی که مبنی بر اعتیاد پدر به مواد مخدر، روان گردان، الکل و یا قمار باشد استناد نمود تا با عنایت به آنها، قاضی بتواند حکم سلب حضانت از پدر به خاطر اعتیاد را صادر کند.

به عنوان نمونه در این رابطه استناد به نظریه پزشکی مبنی بر تایید اعتیاد پدر، شهادت شهود و مطلعان و همچنین تقاضای انجام تحقیقات محلی در این زمینه می تواند در اثبات موضوع تعیین کننده باشد.
پس از تنظیم دادخواست سلب حضانت از پدر به دلیل اعتیاد، بایستی دادخواست را به علاوه ضمائم آن به یکی از دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی ارائه نمود تا این دادخواست در سامانه قضایی ثبت شود و به دادگاه ارجاع گردد.
لازم به ذکر است که دادگاه صلاحیت دار برای رسیدگی به دادخواست لغو حضانت از پدر به خاطر اعتیاد، دادگاه خانواده می‌باشد.

نمونه دادخواست سلب حضانت از پدر به دلیل اعتیاد

در قسمت قبل به ارائه توضیحاتی کلی راجع به نحوه تنظیم متن دادخواست سلب حضانت از پدر به دلیل اعتیاد وی پرداخته شد ؛ با این وجود اطلاعات کامل تر در این خصوص منوط به ارائه نمونه ای از متن دادخواست سلب حضانت از پدر است که ذیلا ارائه می گردد:

ریاست محترم……………..
با سلام؛

احتراما به استحضار عالی می رساند اینجانب به موجب سند ازدواج شماره …………. مورخ………. تنظیم شده در دفترخانه شماره ……………..… شهرستان …………………………. با خوانده، عقد ازدواج دائم منعقد نموده ایم که ثمره این ازدواج، تعداد ……..…… فرزند دختر/ پسر با نام های……………….. متولد……………………… می باشد. لکن به دلیل وجود اختلافات شدید در زندگی مشترک اینجانب با خوانده، به موجب طلاق نامه شماره………………..…… شهرستان ……………………. از یکدیگر جدا شدیم و در حال حاضر فرزندان نزد ایشان زندگی می کنند.

با توجه به اینکه خوانده با مشکلات متعدد روحی، روانی و اخلاقی مواجه بوده و به تایید پزشک قانونی دارای اعتیاد مضر به مواد مخدر / الکل / داروهای روان گردان، قمار و………………….. می باشد که این وضعیتی خطرات جسمی و روحی فراوانی را برای طفل تحت حضانت ایشان به همراه داشته است.

فلذا با توجه به مدارک تقدیم شده و به استناد مواد 1173 و 1175 قانون مدنی، صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به لغو حضانت فرزندان تحت حضانت به دلیل اعتیاد ایشان و صدور حکم حضانت برای اینجانب، به انضمام کلیه خسارات قانونی و هزینه های دادرسی را تقاضا دارم.

سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند سلب حضانت فرزند